Làm kế toán chắc chắn bạn đã nghe và tìm hiểu về kế toán hàng tồn kho và các phương pháp kế toán hàng tồn kho. Theo quy định của Thông tư 200 và Thông tư 133 về Chế độ kế toán doanh nghiệp, hiện nay có 2 phương pháp kế toán hàng tồn kho qua. Để tìm hiểu rõ hơn về 2 phương pháp này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây cùng VisioEdu bạn nhé!

1. Hàng tồn kho là gì?

Hàng tồn kho là những loại tài sản được lưu kho để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh thông thường; hàng đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang; các loại nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ được dùng trong quá trình sản xuất kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.

2. Hàng tồn kho bao gồm những gì?

Các loại hàng tồn kho hiện nay bao gồm: 

– Các loại hàng hóa mua về để bán gồm: hàng tồn kho, hàng mua đang trên đường, hàng gửi bán, hàng hóa gửi gia công chế biến;
– Thành phẩm;
– Các sản phẩm dở dang, bao gồm tất cả sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa được nhập vào kho thành phẩm. Nếu các sản phẩm dở dang có thời gian sản xuất, luân chuyển vượt quá 1 chu kỳ kinh doanh thông thường thì trong bảng cân đối kế toán sẽ không được ghi nhận là hàng tồn kho mà được trình bày là tài sản dài hạn;
– Các nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến hoặc đã mua đang đi trên đường;
– Chi phí dở dang.

3. Tìm hiểu về 2 phương pháp kế toán hàng tồn kho hiện nay

Trong quản lý tài chính của một doanh nghiệp thì kế toán hạch toán hàng tồn kho là một trong những quá trình quan trọng. Và có 2 phương pháp kế toán hàng tồn kho đó là: phương pháp kê khai thường xuyên và phương pháp kiểm kê định kỳ.

Phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp kế toán hàng tồn kho bằng cách theo dõi và cập nhật thông tin về nhập, xuất và tồn kho hàng hóa liên tục trên sổ kế toán. Các tài khoản kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên sẽ phản ánh số lượng hiện có, sự biến động của vật tư và hàng hóa tăng hoặc giảm. Có thể xác định giá trị hàng tồn kho trên sổ kế toán vào bất kỳ thời điểm nào trong kỳ;

Phương pháp kiểm kê định kỳ là phương pháp kế toán dựa trên kết quả kiểm kê thực tế hàng tồn kho để phản ánh giá trị tồn kho cuối kỳ trên sổ sách kế toán và dựa vào đó để hạch toán hàng tồn kho. Từ đó, giá trị của hàng hóa và vật tư đã xuất trong kỳ kế toán được tính toán.

Theo quy định, một doanh nghiệp hoặc đơn vị kế toán chỉ được áp dụng một trong trong hai phương pháp kế toán hàng tồn kho này. Tùy thuộc vào đặc điểm hàng hóa, số lượng, chủng loại hay tính chất hàng hóa cũng như nhu cầu quản lý mà mỗi đơn vị sẽ lựa chọn phương pháp kế toán hàng tồn kho thích hợp. Quan trọng nhất khi lựa chọn phương pháp này là phải được thực hiện nhất quán trong suốt niên độ kế toán.

4. So sánh sự khác nhau của 2 phương pháp kế toán hàng tồn kho hiện nay

Để hiểu rõ hơn về 2 phương pháp kế toán hàng tồn kho là: Phương pháp kê khai thường xuyên và phương pháp kiểm kê định kỳ, thì hãy cùng chúng tôi xem bảng so sánh cụ thể ngay sau đây: 

Nội dung so sánh	Kê khai thường xuyên	Kiểm kê định kỳ
Nội dung	Theo dõi hàng tồn kho thường xuyên, liên tục và có hệ thống Phản ánh tình hình nhập, xuất và tồn kho của hàng hóa Đảm bảo sự cập nhật liên tục và đầy đủ về thông tin hàng tồn kho	Không theo dõi hàng tồn kho phản ánh thường xuyên và liên tục Chỉ phản ánh giá trị hàng tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ, không phản ánh các hoạt động nhập và xuất trong kỳ Giá trị hàng hóa xuất trong kỳ chỉ được tính toán khi đến cuối kỳ
Công thức	Công thức này tính toán giá trị tồn kho cuối kỳ bằng cách cộng thêm giá trị hàng nhập kho trong kỳ và trừ đi giá trị hàng xuất kho trong kỳ từ trị giá hàng tồn kho đầu kỳ: Giá trị tồn kho cuối kỳ = Trị giá hàng tồn kho đầu kỳ + Trị giá hàng nhập kho trong kỳ – trị giá hàng xuất kho trong kỳ	Công thức này tính toán trị giá hàng xuất kho trong kỳ bằng cách cộng trị giá hàng tồn kho đầu kỳ và trị giá hàng nhập kho trong kỳ, sau đó trừ đi trị giá hàng tồn kho cuối kỳ: Trị giá hàng xuất kho trong kỳ = trị giá hàng tồn kho đầu kỳ + trị giá hàng nhập kho trong kỳ – trị giá hàng tồn kho cuối kỳ
Chứng từ sử dụng	Phiếu nhập kho và phiếu xuất kho là các tài liệu quan trọng trong quá trình hạch toán hàng tồn kho Biên bản kiểm kê vật tư, hàng hóa để ghi nhận kết quả của quá trình kiểm kê thực tế, bao gồm thông tin về số lượng, đơn giá và giá trị của hàng tồn kho tại thời điểm kiểm kê.	Phiếu nhập kho được sử dụng để ghi nhận việc nhập hàng hóa, vật tư vào kho, bao gồm thông tin về số lượng, đơn giá và giá trị của hàng nhập kho. Phiếu xuất kho được sử dụng để ghi nhận việc xuất hàng hóa, vật tư từ kho, cung cấp thông tin về số lượng, đơn giá và giá trị của hàng xuất kho. Biên bản kiểm kê vật tư, hàng hóa Chứng từ nhập xuất hàng hóa
Cách hạch toán hàng tồn kho	Tài khoản 152: Hạch toán hàng tồn kho vật tư Tài khoản 153: Hạch toán hàng tồn kho hàng hóa Tài khoản 154: Hạch toán hàng tồn kho nguyên vật liệu Tài khoản 156: Hạch toán hàng tồn kho thành phẩm Tài khoản 157: Hạch toán hàng tồn kho sản phẩm bán Các biến động tăng hoặc giảm (nhập hoặc xuất) và số hiện có của vật tư và hàng hóa được ghi nhận và hạch toán vào các tài khoản trên.	Giá trị của vật tư và hàng hóa mua và nhập kho trong kỳ được theo dõi và phản ánh trên một tài khoản kế toán riêng, là tài khoản 611 – Mua hàng. Các tài khoản kế toán hàng tồn kho chỉ được sử dụng ở đầu kỳ kế toán để kết chuyển số dư đầu kỳ và cuối kỳ, nhằm phản ánh giá trị thực tế của hàng tồn kho cuối kỳ. Lưu ý mọi biến động của vật tư và hàng hóa không được theo dõi và phản ánh trực tiếp trên các tài khoản kế toán hàng tồn kho.
Đối tượng áp dụng	Các đơn vị sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng và các đơn vị kinh doanh các mặt hàng có giá trị cao như máy móc, thiết bị, và hàng hóa kỹ thuật cao…	Các đơn vị như cửa hàng bán lẻ thường xuyên xuất dùng hoặc xuất bán hàng hóa và vật tư có đa dạng chủng loại, quy cách và mẫu mã khác nhau, thường có giá trị thấp.
Ưu điểm	Phương pháp kê khai thường xuyên trong hạch toán hàng tồn kho cho phép xác định và đánh giá số lượng và giá trị hàng tồn kho tại mỗi thời điểm trong quá trình kinh doanh. Điều này giúp doanh nghiệp liên tục nắm bắt và quản lý hàng tồn kho, từ đó điều chỉnh nhanh chóng và kịp thời tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh. Áp dụng phương pháp này cũng giúp giảm thiểu tình trạng sai sót trong việc ghi chép và quản lý hàng tồn kho. Quá trình theo dõi thường xuyên và phản ánh hàng tồn kho trên sổ kế toán đảm bảo tính chính xác và đồng nhất trong quá trình ghi chép và quản lý hàng tồn kho.	Phương pháp kê khai thường xuyên trong hạch toán hàng tồn kho giúp giảm nhẹ khối lượng công việc hạch toán và quản lý hàng tồn kho.
Nhược điểm	Khối lượng ghi chép hàng ngày liên quan đến hàng tồn kho lớn, nhưng có thể giải quyết bằng cách sử dụng máy móc và công nghệ.	Công việc kế toán cuối kỳ liên quan đến hàng tồn kho là một công việc lớn. Việc kiểm tra không thường xuyên trong quá trình nhập và xuất kho đòi hỏi sự liên tục, và có thể gây hạn chế đối với chức năng kiểm tra của kế toán trong quản lý. Ngoài ra, việc phát hiện sai sót cũng khá khó khăn nếu việc kiểm kê hàng thực tế nhập kho không khớp với ghi chép trong sổ kế toán.

 

Trên đây là hai phương pháp kế toán hàng tồn kho: kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ. Tùy thuộc vào tình hình doanh nghiệp mà kế toán sẽ lựa chọn phương pháp kế toán hàng tồn kho phù hợp để tối ưu hóa quá trình kế toán và đảm bảo quản lý hiệu quả.

Có thể bạn cũng quan tâm:

>>> Khóa học Ôn thi CPA – Tự tin rinh chứng chỉ sau 1 lần học

>>> Kế toán hạch toán sai tài khoản có bị phạt không?