Tuy kỳ thi Đại lý Thuế được đánh giá là kỳ thi khá khắc nghiệt đối với kế toán, nhưng chỉ cần biết cách làm bài tập thuế giá trị gia tăng sẽ giúp thí sinh dễ dàng vượt qua kỳ thi này. Đây cũng được coi là phần thi dễ ăn điểm nhất trong đề thi Đại lý Thuế. Dưới đây là những lưu ys mà VisioEdu muốn bạn nắm vững. Chỉ cần bạn luyện tập kỹ lưỡng và nắm vững những lưu ý khi làm bài tập thuế giá trị gia tăng mà VisioEdu sắp chia sẻ dưới đây là có thể nắm trọn điểm phần này.

1. Phần công thức tính thuế giá trị gia tăng

Thuế giá trị gia tăng phải nộp = Thuế giá trị gia tăng đầu ra – Thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ

Trong đề thi Đại lý Thuế, thông thường sẽ cho tất cả các đối tượng thuộc các trường hợp chịu thuế và không chịu thuế. Khi làm bài tập thuế giá trị gia tăng, VisioEdu khuyên bạn, để đạt điểm cao bạn cần lưu ý về cách trình bày và thứ tự làm bài. Trước hết, bạn cần phải xác định thuế giá trị gia tăng đầu ra trước để tính tỷ lệ phân bổ đầu vào của những hàng hóa, dịch vụ dùng chung.

Điểm mấu chốt ở phần thi này bạn cần vững là phân biệt rõ sự khác nhau giữa các đối tượng đầu ra không chịu thuế giá trị gia tăng, không phải kê khai và nộp thuế giá trị gia tăng và đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng (0%, 5%, 10%).

• Đối với đối tượng đầu ra không chịu thuế: không được khấu trừ toàn bộ đầu vào cho hoạt động liên quan. Lưu ý một số mặt hàng hay hỏi: Thóc, muối, hạt giống, con giống, vàng dạng thỏi, dạng miếng và vàng chưa chế tác, sản phẩm nhân tạo: nạng gỗ, xe lăn.
• Đối với đối tượng đầu ra không phải kê khai, nộp thuế: Được khấu trừ toàn bộ thuế giá trị gia tăng đầu vào. Lưu ý trường hợp: Doanh nghiệp, hợp tác xã nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ bán sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, hải sản chưa chế biến thành (cũng nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ) các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường cho doanh nghiệp, hợp tác xã (ở khâu kinh doanh thương mại) không phải kê khai, tính nộp thuế giá trị gia tăng.
• Đối với đối tượng đầu ra chịu thuế giá trị gia tăng: Được khấu trừ toàn bộ thuế giá trị gia tăng đầu vào.

– 0% cho hầu hết hàng xuất khẩu (trừ một số trường hợp như : Tài nguyên khoáng sản chưa qua chế biến, xăng dầu bán cho xe ô tô  trong khu phi thuế quan, xe ô tô trong khu phi thuế quan, dịch vụ cung cấp cho khu phi thuế quan như cho thuê hội trường, văn phòng, kho bãi, đưa đón công nhân…)

– 5% lưu ý một số mặt hàng hay hỏi : Đường, thiết bị, dụng cụ y tế, sản phẩm trồng trọt chưa qua chế biến, thực phẩm tươi sống ở khâu thương mại.

– 10% các mặt hàng không nằm trong các quy định trên.

Liên quan đến vấn đề này, ngoài việc phân loại dữ liệu để chia thuế giá trị gia tăng đầu vào theo đối tượng đầu ra, trong bài tập thường rất hay đưa ra các tình huống dùng chung như nguyên vật liệu, tài sản cố định, chi phí quản lý … cho sản xuất kinh doanh cả mặt hàng chịu thuế và không chịu thuế, trong trường hợp này phải lưu ý: Phân bổ thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ của nguyên vật liệu, chi phí quản lý …. dùng chung trên cở sở tỷ lệ doanh thu chịu thuế trên tổng doanh thu (hàng tháng tạm phân bổ, đến cuối năm tính lại).

* Một số lưu ý từ VisioEdu khi phân loại thuế giá trị gia tăng đầu vào theo đối tượng chịu thuế đầu ra:

Về nguyên tắc, thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng được khấu trừ toàn bộ, kể cả thuế giá trị gia tăng đầu vào không được bồi thường của hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng bị tổn thất. Theo đó, thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa, dịch vụ hình thành tài sản cố định của doanh nghiệp như nhà ăn ca, nhà nghỉ giữa ca, nhà ở miễn phí, phòng thay quần áo, nhà để xe, nhà vệ sinh, bể nước phục vụ người lao động làm việc trong khu vực sản xuất, kinh doanh. Nhưng chỉ có nhà ở, trạm y tế cho người lao động làm việc trong các khu công nghiệp mới được khấu trừ.

Thuế giá trị gia tăng đầu vào của tài sản cố định dùng cho sản xuất hàng hóa dịch vụ đầu ra không chịu thuế sẽ không được khấu trừ. 

Trường hợp tài sản cố định dùng chung cho sản xuất đầu ra chịu thuế và không chịu thuế thì sẽ phải phân bổ thuế giá trị gia tăng đầu vào để xác định phần thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ và không được khấu trừ (theo quy định cũ, thuế giá trị gia tăng đầu vào của tài sản cố định dùng cho sản xuất đầu ra chịu thuế và không chịu thuế được khấu trừ toàn bộ).

Đối với du lịch trọn gói, bao gồm cả phần chi phí ở nước ngoài thì VAT đầu vào được khấu trừ toàn bộ.

Trong bài tập thuế giá trị gia tăng ở đề thi Đại lý Thuế rất hay có câu hỏi về doanh thu bán hàng đại lý, khi gặp câu hỏi này VisioEdu khuyên bạn cần lưu ý mấy vấn đề sau :

+ Bán đại lý không đúng giá thì hạch toán như bán hàng bình thường.

+ Bán đại lý đúng giá hưởng hoa hồng :

• Không tính doanh thu hàng bán đại lý (mặc dù vẫn xuất hóa đơn như bình thường).
• Chỉ tính doanh thu hoa hồng được hưởng, hoa hồng đại lý bán đúng giá nhưng lưu ý hoa hồng đại lý bưu chính, viễn thông, bán vé xổ số, vé máy bay, ô tô, tàu hoả, tàu thủy; đại lý vận tải quốc tế; đại lý của các dịch vụ ngành hàng không, hàng hải mà được áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng 0%; đại lý bán bảo hiểm, hoa hồng đại lý được hưởng từ hoạt động đại lý bán hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng không phải kê khai và nộp thuế giá trị gia tăng.

+ Hoa hồng đại lý thường tính % trên giá chưa bao gồm VAT.

Doanh thu ủy thác nhập khẩu và xuất khẩu không tính vào doanh thu tính thuế.

Trường hợp xuất máy móc, thiết bị, vật tư, hàng hóa dưới hình thức cho vay, cho mượn hoặc hoàn trả, nếu có hợp đồng và các chứng từ liên quan đến giao dịch phù hợp, cơ sở kinh doanh không phải lập hóa đơn, tính, nộp thuế giá trị gia tăng.

Lãi tiền vay do các cơ sở kinh doanh (doanh nghiệp cho vay) không phải là tổ chức tín dụng được xác định là đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng tuy nhiên, lãi trả chậm, lãi nhận được do ứng trước tiền mua hàng lại là đối tượng không phải kê khai và nộp thuế giá trị gia tăng.

>>> Có thể bạn cũng quan tâm: Thuế giá trị gia tăng công trình ngoại tỉnh vãng lai hay phân bổ?

2. Điều kiện để khấu trừ thuế

Tiếp theo, để đạt điểm cao trong bài thi Đại lý Thuế bạn cần nắm rõ các điều kiện được khấu trừ thuế mà VisioEdu chia sẻ dưới đây.

Điều kiện đầu tiên là phải có hóa đơn chứng từ hợp lệ, vì vậy, đối với loại bài tập về thuế giá trị gia tăng trong đề thi Đại lý Thuế thường phải lưu ý không bỏ qua câu mang tính khuôn mẫu như: “Giả sử doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp kê khai, thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và có đầy đủ hóa đơn chứng từ hợp lệ” và “Các hóa đơn có giá trị từ 20 triệu trở lên đều thanh toán không dùng tiền mặt, các tài khoản dùng để thanh toán đều có đăng ký với cơ quan thuế”.

Thời hạn kê khai để khấu trừ VAT đầu vào không bị khống chế.

Thuế giá trị gia tăng đầu ra ở kỳ nào thì phải kê khai ở kỳ đó.

Đối với hàng xuất khẩu phải có thêm điều kiện là tờ khai hải quan, không áp dụng đối với xuất khẩu dịch vụ, phần mềm, xây dựng công trình trong khu phi thuế quan và hợp đồng xuất khẩu, chứng từ thanh toán.

* Một số lưu ý trong phần điều kiện khấu trừ :

• • Đối với hàng nhập khẩu, căn cứ vào giấy nộp tiền thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu, không căn cứ vào tờ khai hải quan.

• Đối với hàng tiêu dùng nội bộ, Doanh nghiệp phải xuất hoá đơn theo quy định của Nghị định 123/2020/NĐ-CP.

3. Giá tính thuế giá trị gia tăng

Lưu ý tiếp theo bạn bạn cần nắm rõ khi làm bài tập thuế giá trị gia tăng trong đề thi Đại lý Thuế liên quan đến vấn đề xác định giá tính thuế giá trị gia tăng của hàng hóa. VisioEdu đưa ra một số lưu ý về cách xác định giá tính thuế sau:

• Đối với hàng khuyến mại theo quy định : Giá tính thuế bằng 0
• Đối với hàng khuyến mại không đúng quy định thì phải kê khai, tính nộp thuế như hàng hóa, dịch vụ dùng để tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng, cho.
• Doanh thu cho thuê tài sản và cung cấp dịch vụ, có thu đủ tiền trước nhiều kỳ để tính thuế giá trị gia tăng luôn là tổng tiền thu trước cho nhiều kỳ. Doanh thu tính thuế TNDN được lựa chọn tính một lần hoặc phân bổ theo thời gian thuê, nếu lựa chọn tính 1 lần thì phải điều chỉnh trong khi quyết toán thuế TNDN.
• Đối với sách bán theo giá bìa thì giá bìa là giá đã bao gồm VAT.
• Đối với xây dựng nhà để bán, chung cư thu tiền theo tiến độ thì phải xuất hóa đơn theo từng lần thu tiền.

4. Hướng dẫn kê khai bổ sung các sai sót chủ yếu trên tờ khai thuế giá trị gia tăng

Khi đi thi Đại lý Thuế, mẫu tờ khai sẽ được đính kèm đề thi. Ở phần này thí sinh phải tự lập tờ khai thuế giá trị gia tăng thủ công, tự tính toán và điền các thông tin trên tờ khai. Trong khi thực tế làm việc tại doanh nghiệp thì quá trình này được thực hiện bán tự động.  Vì vậy nhiều thí sinh ngỡ ngàng, lúng túng khi làm bài ở phần này, do trước đó thường có tâm lý chủ quan rằng mình đã thuần thục việc kê khai nên không luyện tập. Nên nhiều bạn khi làm bài thi Đại lý Thuế thực tế thường bị sai những lỗi rất đáng tiếc dẫn tới điểm số không cao như kỳ vọng. 

Do đó, VisioEdu khuyên bạn, để dễ dàng vượt qua kỳ thi Đại lý Thuế, bạn cần luyện tập kỹ lưỡng cách lập tờ khai thuế giá trị gia tăng thủ công. Bạn cần nắm rõ cách tính các chỉ tiêu, đơn vị trên tờ khai hay thông tin doanh nghiệp (tên, mã số thuế, địa chỉ…) vì các mục này đều phải điền đầy đủ và cần được tính bằng phương pháp thủ công, không có hỗ trợ của phần mềm.

Kỹ năng kê khai thủ công bằng tay luôn được đánh giá là phần rất quan trọng khi làm bài thuế giá trị gia tăng trong đề thi Đại lý Thuế. 

Trong bài tập thuế giá trị gia tăng ở phần kê khai bổ sung, bạn cần lưu ý các vấn đề sau:

• Sai sót đó có phải kê khai bổ sung hay không?
• Nếu có thì kết quả của khai bổ sung như thế nào?

a) Liên quan đến hóa đơn đầu vào:
– Sót hóa đơn đầu vào: trường hợp này KHÔNG kê khai bổ sung mà kê khai vào kỳ phát hiện ra sót hóa đơn, coi như hóa đơn phát sinh của kỳ hiện tại
– Thừa hóa đơn đầu vào: Phải kê khai bổ sung, điều chỉnh giảm giá trị hợp đồng dịch vụ mua vào và thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ tương ứng.

b) Liên quan đến hóa đơn đầu ra: 
– Sót hóa đơn đầu ra: Phải kê khai bổ sung, điều chỉnh tăng hợp đồng dịch vụ bán ra và thuế tương ứng.
– Thừa hóa đơn đầu ra: Phải kê khai bổ sung, điều chỉnh giảm hợp đồng dịch vụ bán ra và thuế tương ứng.

c) Liên quan đến kê khai sai sót do tính toán và điều kiện được khấu trừ: Phải kê khai bổ sung
Ví dụ 1 (sai sót số học): Hóa đơn giá trị gia tăng mua vào có giá trị hợp đồng dịch vụ là 100, thuế 10%, tổng giá thanh toán là 110. Nhưng kế toán kê khai thành 1000, thuế 100 và tổng giá TT là 1100. 
Ví dụ 2 (sai mã số thuế): Có 1 hóa đơn mua vào sai mã số thuế chưa điều chỉnh nhưng kế toán vẫn khấu trừ (sai điều kiện khấu trừ).

d) Các trường hợp như  hàng hóa mua của các kỳ trước, hàng hoá bị tổn thất hư hỏng do quá trình sinh hoá tự nhiên, hết hạn sử dụng trả lại hàng hoặc bị trả lại hàng thì kê khai vào kỳ phát sinh các nghiệp vụ đó:
– Hàng hoá bị tổn thất hư hỏng do quá trình sinh hoá tự nhiên, hết hạn sử dụng thì khai âm tổn thất này nếu không được bồi thường. Phần tổn thất không được bồi thường thì không phải điều chỉnh, phần được bồi thường thì sẽ khai âm đầu vào kỳ này.
– Hàng bán bị trả lại: Kê khai âm đầu ra tại kỳ có hoá đơn trả lại
– Trả lại hàng đã mua: Kê khai âm đầu vào tại kỳ trả lại

Sau khi xác định được các trường hợp kê khai bổ sung các bạn phải xác định được kết quả của khai bổ sung:

Mọi sai sót cuối cùng (nếu có) chỉ ảnh hưởng đến 2 chỉ tiêu của tờ khai kỳ này là [40] và [43]:

• Nếu chỉ tiêu [40] (số thuế giá trị gia tăng phải nộp) trên tờ khai cũ thay đổi thì cũng không phải điều chỉnh trên tờ khai kỳ hiện tại do chỉ phát sinh số nộp thêm hoặc nộp thừa của kỳ sai sót.
• Nếu chỉ tiêu [43] (Số thuế được khấu trừ của tờ khai cũ) có thay đổi thì điều chỉnh trên [37] (nếu số thuế được khấu của kỳ sai sót bị giảm) hoặc [38] (nếu số thuế được khấu của kỳ sai sót được tăng thêm). 
• Lưu ý: đối với sai sót của 1 kỳ chỉ phát sinh điều chỉnh 1 trong 2 chỉ tiêu [37] hoặc [38], không bao giờ phải điều chỉnh cả 2 chỉ tiêu này. Nếu sai sót của nhiều kỳ thì mới có thể điều chỉnh cả [37] và [38] của tờ khai kỳ này.

Trên đây là toàn bộ những lưu ý mà bạn cần nắm vững khi làm bài thi Đại lý Thuế ở phần Thuế giá trị gia tăng. Nếu nắm chắc những lưu ý này và luyện tập kỹ lưỡng, VisioEdu tin rằng bạn sẽ đạt điểm cao không chỉ ở phần bài tập giá trị gia tăng mà còn dễ dàng vượt qua kỳ thi Đại lý Thuế. 

Có thể bạn cũng quan tâm:

>>> Cách xác định thuế suất Thuế thu nhập cá nhân khi làm bài thi Đại lý Thuế