Lập Bảng cân đối kế toán là bước đột phá mở ra cơ hội thăng tiến cho kế toán. Là bước đệm vững chắc để kế toán hoàn thiện báo cáo tài chính và trở thành kế toán tổng hợp, kế toán trưởng trong tương lai. Bài viết này VisioEdu sẽ giúp kế toán lập Bảng cân đối kế toán đúng chuẩn thông tư 200 mới nhất.
1. Bảng cân đối kế toán là gì?
Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính thể hiện số dư của các tài khoản tại một thời điểm. Bảng cân đối kế toán cung cấp các số liệu về tất cả giá trị tài sản, nợ phải trả và nguồn vốn hiện có của một doanh nghiệp theo cơ cấu của tài sản và nguồn gốc hình thành các tài sản đó tại một thời điểm nhất định.
Bảng cân đối kế toán được lập ra nhằm kiểm soát tình hình hoạt động kinh doanh trong thời kỳ lập báo cáo và cung cấp số liệu cho các cơ quan quản lý doanh nghiệp có liên quan nhằm mục đích thông kê và kiểm soát doanh nghiệp.
Mọi số liệu trên Bảng cân đối kế toán cần đảm bảo tính chính xác và trung thực. Vì thế, khi lập Bảng cân đối kế toán, kế toán cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc trong Chuẩn mực kế toán và Thông tư 200.
2. Hướng dẫn lập Bảng cân đối kế toán theo quy định mới nhất
Quy định về cách lập và trình bày báo cáo tài chính đã được nêu rõ trong chuẩn mực kế toán và Thông tư 200. Để lập Bảng cân đối kế toán chuẩn chính, đúng pháp lý, kế toán cần nắm chắc những nguyên tắc sau đây:
2.1 Tách các khoản mục Chia Tài sản và Nợ
Để lập Bảng cân đối kế toán chuẩn Thông tư 200, kế toán cần tách các khoản mục chia thành ngắn hạn và dài hạn. Căn cứ theo thời gian kinh doanh của từng doanh nghiệp, sẽ có những khác biệt rõ rệt về tài sản/nợ ngắn và dài hạn như sau:
Đối với doanh nghiệp có thời gian hoạt động, kinh doanh bình thường/ ổn định trong vòng 12 tháng:
- Ngắn hạn: Tài sản và Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong vòng không quá 12 tháng tới kể từ lúc thông cáo;
- Dài hạn: Tài sản và Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán từ 12 tháng trở lên kể từ lúc thông cáo.
Đối với doanh nghiệp có chu kỳ kinh doanh bình thường lâu hơn 12 tháng:
- Ngắn hạn: Tài sản và Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong vòng một chu kỳ kinh doanh thông thường;
- Dài hạn: Tài sản và Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong thời kỳ dài hơn một chu kỳ kinh doanh thông thường.
Đối với các doanh nghiệp do tính chất hoạt động nên không thể phân biệt chu kỳ kinh doanh thì các Tài sản và Nợ phải trả được thể hiện theo tính thanh khoản giảm dần.
2.2 Loại trừ khoản số dư nội bộ
Khi lập bảng cân đối kế toán, nếu giữa công ty mẹ và chi nhánh trực thuộc không có tư cách pháp nhân thì công ty mẹ phải thực hành loại bỏ tất cả số dư trong nội bộ (các khoản thu, chi, cho vay nội bộ).
2.3 Linh hoạt trong trình bày
Doanh nghiệp có thể không trình bày những định mức không có số liệu và đánh lại số thứ tự của các định mức theo nguyên tắc liên tiếp cho mỗi phần.
2.4 Dựa vào những cơ sở có sẵn để lập Bảng cân đối kế toán chuẩn Thông tư 200
Để lập Bảng cân đối kế toán chính xác và đúng theo quy định, bạn có thể dựa vào một số văn bản được ban hành kèm để làm căn cứ lập Bảng cân đối kế toán:
- Các loại sổ, thẻ kế toán chi tiết hoặc Bảng tổng hợp chi tiết.
- Điều 112 Thông tư 200 của Bộ Tài chính chỉ dẫn lập và thể hiện Bảng cân đối kế toán năm được ban hành ngày 09 tháng 05 năm 2014.
- Bảng cân đối kế toán năm trước.
- Các thông cáo tài chính trong năm.
- Và tất nhiên không thể thiếu số liệu của bảng kế toán tổng hợp.
>>> Xem thêm khóa học: Hệ thống hóa lập và trình bày báo cáo tài chính
3. Công thức tính các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán
Tiếp theo, VisioEdu sẽ hướng dẫn bạn cách lấy số liệu lập Bảng cân đối kế toán chi tiết, chính xác theo quy định mới nhất tại Thông tư 200.
3.1 Cách lấy số liệu lập Bảng cân đối kế toán phần tài sản
| TÀI SẢN | Mã số | Cách lấy số liệu |
| A | B | D |
| A – TÀI SẢN NGẮN HẠN | 100 | = 110+120+130+140+150 |
| I. Tiền và các khoản tương đương tiền | 110 | = 111+112 |
| 1. Tiền | 111 | Số Dư Nợ TK 111, 112, 113 |
| 2. Các khoản tương đương tiền | 112 | Số Dư Nợ TK 1281,1288 – Các khoản đầu tư thời hạn dưới 3 tháng. |
| II. Đầu tư tài chính ngắn hạn | 120 | = 121+122+123 |
| 1. Chứng khoán kinh doanh | 121 | Số Dư Nợ TK 121 – hạn dưới 12 tháng |
| 2. Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh (*) | 122 | Dư Có 2291 Ghi số âm – hạn dưới 12 tháng |
| 3. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn | 123 | Dư Nợ 1281, 1282, 1288 – Các khoản đầu tư từ 3 tháng đến 12 tháng. |
| III. Các khoản phải thu ngắn hạn | 130 | =131+132+133+134+135+136+137+139 |
| 1. Phải thu ngắn hạn của khách hàng | 131 | Số Dư Nợ chi tiết TK 131 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng) |
| 2. Trả trước cho người bán ngắn hạn | 132 | Số Dư Nợ chi tiết TK 331 (số đã trả trước dưới 12 tháng) |
| 3. Phải thu nội bộ ngắn hạn | 133 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1362,1363,1368 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng) |
| 4. Phải thu theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng | 134 | Số Dư Nợ TK 337 |
| 5. Phải thu về cho vay ngắn hạn | 135 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1283 (Phải thu dưới 12 tháng) |
| 6. Phải thu ngắn hạn khác | 136 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1385, 1388, 334, 338, 141, 244 (Phải thu dưới 12 tháng) |
| 7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi (*) | 137 | Số Dư Có chi tiết TK 2293 Ghi số âm (dưới 1 năm) |
| 8. Tài sản thiếu chờ xử lý | 139 | Số Dư Nợ TK 1381 |
| IV. Hàng tồn kho | 140 | = 141+149 |
| 1. Hàng tồn kho | 141 | Số Dư Nợ TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, …. |
| 2. Dự phòng giảm giá hàng tồn kho (*) | 149 | Số Dư Có chi tiết TK 2294 Ghi số âm |
| V. Tài sản ngắn hạn khác | 150 | = 151+152+153+154+155 |
| 1. Chi phí trả trước ngắn hạn | 151 | Số Dư Nợ chi tiết TK 242 (Phân bổ dưới 12 tháng) |
| 2. Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ | 152 | Số Dư Nợ TK 133 |
| 3. Thuế và các khoản phải thu Nhà nước | 153 | Số Dư Nợ chi tiết TK 333 |
| 4. Giao dịch mua bán lại trái phiếu chính phủ | 154 | Số Dư Nợ TK 171 |
| 5. Tài sản ngắn hạn khác | 155 | Số Dư Nợ chi tiết TK 2288 -(Thời gian hoàn vốn dưới 12 tháng) |
| B- TÀI SẢN DÀI HẠN | 200 | = 210+220+240+250+260 |
| I. Các khoản phải thu dài hạn | 210 | =211+212+213+214+215+216+219 |
| 1. Phải thu dài hạn của khách hàng | 211 | Số Dư Nợ chi tiết TK 131 (kỳ hạn thu tiền trên 12 tháng) |
| 2. Trả trước cho người bán dài hạn | 212 | Số Dư Nợ chi tiết TK 331 (số đã trả trước trên 12 tháng) |
| 3. Vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc | 213 | Số Dư Nợ TK 1361 |
| 4. Phải thu nội bộ dài hạn | 214 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1362, 1363, 1368 (hạn phải thu trên 12 tháng) |
| 5. Phải thu về cho vay dài hạn | 215 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1283 (Hạn phải thu trên 12 tháng) |
| 6. Phải thu dài hạn khác | 216 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1385, 1388, 334, 338, 141, 244 – trên 12 tháng |
| 7. Dự phòng phải thu dài hạn khó đòi (*) | 219 | Số Dư Có chi tiết TK 2293 ghi số âm (Hạn trên 12 tháng) |
| II. Tài sản cố định | 220 | = 221+224+227 |
| 1. Tài sản cố định hữu hình | 221 | = 222+223 |
| – Nguyên giá | 222 | Số Dư Nợ TK 211 |
| – Giá trị hao mòn luỹ kế (*) | 223 | Số Dư Có TK 2141 |
| 2. Tài sản cố định thuê tài chính | 224 | =225+226 |
| – Nguyên giá | 225 | Số Dư Nợ TK 212 |
| – Giá trị hao mòn luỹ kế (*) | 226 | Số Dư Có TK 2142 |
| 3. Tài sản cố định vô hình | 227 | =228+229 |
| – Nguyên giá | 228 | Số Dư Nợ TK 213 |
| – Giá trị hao mòn luỹ kế (*) | 229 | Số Dư Có TK 2143 |
| III. Bất động sản đầu tư | 230 | =231+232 |
| 1. Nguyên giá | 231 | Số Dư Nợ TK 217 |
| 2. Giá trị hao mòn luỹ kế (*) | 232 | Số Dư Có TK 2147 |
| IV. Tài sản dở dang dài hạn | 240 | =241+242 |
| 1. Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang dài hạn | 241 | Số Dư Nợ chi tiết TK 154 và Số Dư Có chi tiết TK 2294 (Hạn trên 12 tháng) |
| 2. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang | 242 | Số Dư Nợ TK 241 |
| V. Đầu tư tài chính dài hạn | 250 | = 251+252+253+254+255 |
| 1. Đầu tư vào công ty con | 251 | Số Dư Nợ TK 221 |
| 2. Đầu tư vào công ty liên doanh liên kết | 252 | Số Dư Nợ TK 222 |
| 3. Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác | 253 | Số Dư Nợ chi tiết TK 2281 |
| 4. Dự phòng đầu tư tài chính dài hạn (*) | 254 | Số Dư Có ghi âm chi tiết TK 2292 |
| 5. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn | 255 | Số Dư Nợ TK 1281, 1282, 1288 (nắm giữ trên 12 tháng |
| VI. Tài sản dài hạn khác | 260 | = 261+262+268 |
| 1. Chi phí trả trước dài hạn | 261 | Số Dư Nợ chi tiết TK 242 (hạn phân bổ trên 12 tháng) |
| 2. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại | 262 | Số Dư Nợ TK 243 |
| 3. Thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế dài hạn | 263 | Số Dư Nợ chi tiết TK 1534 và dư Có chi tiết TK 2294 (Thời hạn trên 12 tháng) |
| 4. Tài sản dài hạn khác | 268 | Số Dư Nợ chi tiết TK 2288 |
| TỔNG CỘNG TÀI SẢN (270 = 100 + 200) | 270 | = 100+200 |
3.2 Cách lấy số liệu lập Bảng cân đối kế toán phần nguồn vốn
| NGUỒN VỐN | Mã số | Cách lấy số liệu |
| C- NỢ PHẢI TRẢ | 300 | = 310+330 |
| I. Nợ ngắn hạn | 310 | =311+312+313+314+315+316+317+318+319+320+321+322+323+324 |
| 1. Phải trả người bán ngắn hạn | 311 | Số Dư Có chi tiết TK 331 (Phải trả dưới 12 tháng) |
| 2. Người mua trả tiền trước ngắn hạn | 312 | Số Dư Có chi tiết TK 131 ( Khách hàng trả trước dưới 12 tháng) |
| 3. Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước | 313 | Số Dư Có TK 333 (Khoản thuế phải trả dưới 12 tháng) |
| 4. Phải trả người lao động | 314 | Số Dư Có TK 334 (Các khoản phải trả người lao động dưới 12 tháng) |
| 5. Chi phí phải trả ngắn hạn | 315 | Số Dư Có TK 335 (Các khoản chi phí phải trả dưới 12 tháng) |
| 6. Phải trả nội bộ ngắn hạn | 316 | Số Dư Có chi tiết TK 3362, 3363, 3368 (Phải trả nội bộ dưới 12 tháng) |
| 7. Phải trả theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng | 317 | Số Dư Có TK 337 |
| 8. Doanh thu chưa thực hiện ngắn hạn | 318 | Số Dư Có chi tiết TK 3387 (Các khoản dưới 12 tháng) |
| 9. Phải trả ngắn hạn khác | 319 | Số Dư Có chi tiết TK 338, 138, 344 (dưới 12 tháng) |
| 10. Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn | 320 | Số Dư Có chi tiết TK 341 và 34311 (Các khoản vay, thuê tài chính có hạn trong vòng 12 tháng) |
| 11. Dự phòng phải trả ngắn hạn | 321 | Số Dư Có chi tiết TK 352 (thời hạn dưới 12 tháng) |
| 12. Quỹ khen thưởng phúc lợi | 322 | Số Dư Có của TK 353 |
| 13. Quỹ bình ổn giá | 323 | Số Dư Có của TK 357 |
| 14. Giao dịch mua bán lại trái phiếu chính phủ | 324 | Số Dư Có TK 171 |
| II. Nợ dài hạn | 330 | =331+332+333+334+335+336+337+338+339+
340+341+342+343 |
| 1. Phải trả người bán dài hạn | 331 | Số Dư Có TK 331 (Phải trả người bán hạn trên 12 tháng) |
| 2. Người mua trả tiền trước dài hạn | 332 | Số Dư Có chi tiết TK 131 (Thời hạn trên 12 tháng) |
| 3. Chi phí phải trả dài hạn | 333 | Số Dư Có TK 335 (Phải trả hạn trên 12 tháng) |
| 4. Phải trả nội bộ về vốn kinh doanh | 334 | Số Dư Có chi tiết TK 3361 |
| 5. Phải trả nội bộ dài hạn | 335 | Số Dư Có chi tiết TK 3362, 3363, 3368 (Phải trả nội bộ trên 12 tháng) |
| 6. Doanh thu chưa thực hiện dài hạn | 336 | Số Dư Có chi tiết TK 3387 (Các khoản trên 12 tháng) |
| 7. Phải trả dài hạn khác | 337 | Số Dư Có chi tiết TK 338, 344 (Các khoản trên 12 tháng |
| 8. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn | 338 | Số Dư Có chi tiết TK 341 (kỳ hạn trên 12 tháng) và Dư Có TK 34311 trừ (-) dư Nợ TK 34312 cộng (+) dư Có TK 34313. |
| 9. Trái phiếu chuyển đổi | 339 | Số Dư Có chi tiết của TK 3432 |
| 10. Cổ phiếu ưu đãi | 340 | Số Dư Có chi tiết TK 41112 – (chi tiết loại cổ phiếu ưu đãi được phân loại là nợ phải trả) |
| 11. Thuế thu nhập hoãn lại phải trả | 341 | Số Dư Có TK 347 |
| 12. Dự phòng phải trả dài hạn | 342 | Số Dư Có chi tiết TK 352 (Các khoản trên 12 tháng) |
| 13. Quỹ phát triển khoa học và công nghệ | 343 | Số Dư Có của TK 356 |
| D- VỐN CHỦ SỠ HỮU | 400 | = 410+430 |
| I. Vốn chủ sở hữu | 410 | =411+412+413+414+415+416+417 +418+419+420+421+422 |
| 1. Vốn góp của chủ sở hữu | 411 | =411a+411b |
| – Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết | 411a | Số Dư Có TK 41111 |
| – Cổ phiếu ưu đãi | 411b | Số Dư Có chi tiết TK 41112 |
| 2. Thặng dư vốn cổ phần | 412 | Số dư có TK 4112 (Trường hợp tài khoản này có số dư bên nợ: ghi số âm chỉ tiêu này) |
| 3. Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu | 413 | Số Dư Có chi tiết TK 4113 |
| 4. Vốn khác của chủ sở hữu | 414 | Số Dư Có Tài khoản 4118 |
| 5. Cổ phiếu quỹ (*) | 415 | Số Dư Nợ TK 419 (Ghi số âm) |
| 6. Chênh lệch đánh giá lại tài sản | 416 | Số dư Có TK 412, (Trường hợp tài khoản có số dư bên nợ, ghi số âm chỉ tiêu này) |
| 7. Chênh lệch tỷ giá hối đoái | 417 | Số dư Có TK 413 (Trường hợp tài khoản có số dư bên nợ, ghi số âm chỉ tiêu này) |
| 8. Quỹ đầu tư phát triển | 418 | Số Dư Có TK 414 |
| 9. Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp | 419 | Số Dư Có TK 417 |
| 10. Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu | 420 | Số Dư Có tài khoản 418 |
| 11. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối | 421 | =421a+421b |
| – LNST chưa phân phối lũy kế đến cuối kỳ trước | 421a | Số Dư có TK 4211 (Số Dư Nợ: ghi số âm) |
| – LNST chưa phân phối kỳ này | 421b | Số Dư có TK 4212 (Số Dư Nợ: ghi số âm) |
| 12. Nguồn vốn đầu tư XDCB | 422 | Số Dư Có TK 441 |
| II. Nguồn kinh phí và quỹ khác | 430 | = 431+432+433 |
| 1. Nguồn kinh phí | 431 | Số Dư Có TK 461 – Dư Nợ TK 161 |
| 2. Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ | 432 | Số Dư Có TK 466 |
| TỔNG CỘNG NGUỒN VỐN (440 = 300 + 400) | 440 | = 300+400 |
4. Lập bảng cân đối kế toán với doanh nghiệp không hoạt động liên tục
Với những doanh nghiệp không hoạt động liên tục trong quá trình lập Bảng cân đối kế toán bạn cần chú ý một số vấn đề như sau:
- Không cần đề cập đến các định mức dự phòng.
- Không cần đề cập đến “Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh” do số liệu dự phòng giảm giá sẽ được giảm trực tiếp trong phần giá trị ghi vào sổ chứng khoán kinh doanh.
- Không cần đề cập đến định mức “Dự phòng đầu tư tài chính dài hạn” do số liệu dự phòng được ghi giảm trực tiếp vào giá trị ghi sổ của các khoản đầu tư.
- Không cần đề cập đến định mức “Dự phòng phải thu khó đòi” do số liệu này sẽ được ghi giảm trực tiếp vào sổ các khoản phải thu của doanh nghiệp.
- Không cần đề cập đến định mức “Dự phòng giảm giá hàng tồn kho” do số liệu dự phòng giảm giá được ghi giảm trực tiếp vào giá trị ghi sổ của hàng tồn kho.
- Các định mức liên quan đến tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định vô hình, tài sản cố định thuê tài chính, đình chỉ tài sản đầu tư được thể hiện theo giá trị ghi sổ sau khi đã đánh giá các tài sản trên.
- Không cần đề cập đến định mức “Nguyên giá” do giá trị trong sổ sách là cơ sở đánh giá lại.
- Không cần đề cập đến định mức “Hao mòn lũy kế” do số liệu khấu hao đã được ghi giảm trực tiếp vào các giá trị sổ sách của tài sản.
Trên đây là hướng dẫn chi tiết về cách lập Bảng cân đối kế toán theo quy định mới nhất tại Chuẩn mực kế toán và Thông tư 200. Nếu bạn vẫn còn gặp vướng mắc về các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán hay vướng mắc về cách lập báo cáo tài chính thì có thể tham khảo khóa học “Hệ thống hóa lập và trình bày báo cáo tài chính” tại VisioEdu để được hướng dẫn giải đáp nhé.
>>> Link tìm hiểu khóa học: https://forms.gle/eHM7aZSLcVcN2KRY8
