Thuế gián thu là gì? Vai trò, đặc điểm và phân loại như thế nào? hãy cùng VisioEdu tìm hiểu ngay trong bài viết sau đây.

1. Thuế gián thu là gì?

Thuế gián thu là thuế mà Nhà nước thu đối với người tiêu dùng thông qua hoạt động sản xuất, kinh doanh của người sản xuất, kinh doanh. Người nộp thuế gián thu thường là các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế. Khi doanh nghiệp nộp thuế, họ sẽ cộng phần thuế vào giá bán sản phẩm, dịch vụ, từ đó người tiêu dùng khi mua hàng hóa, dịch vụ sẽ phải trả gánh nặng thuế này.

2. Đặc điểm của thuế gián thu

Người nộp thuế và người chịu thuế không đồng nhất: Người nộp thuế là doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, còn người chịu thuế là người tiêu dùng.

Thuế được tính vào giá bán hàng hóa, dịch vụ: Doanh nghiệp sẽ cộng phần thuế vào giá bán sản phẩm, dịch vụ, từ đó người tiêu dùng sẽ phải trả gánh nặng thuế khi mua hàng.

Dễ thu hơn thuế trực thu: Doanh nghiệp là đơn vị trung gian thu thuế gián thu nên việc thu thuế trở nên dễ dàng hơn so với thu thuế trực thu từ người dân.

Dễ điều chỉnh hơn thuế trực thu: Doanh nghiệp có thể điều chỉnh giá bán sản phẩm, dịch vụ để phản ánh thay đổi về thuế gián thu, từ đó người tiêu dùng sẽ cảm nhận ít rõ ràng hơn về gánh nặng thuế.

3. Ưu nhược điểm của thuế gián thu

Ưu điểm của thuế gián thu

• Tăng thu ngân sách nhà nước: Thuế gián thu là nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, góp phần đảm bảo nguồn lực cho các hoạt động chi tiêu công.
• Điều tiết tiêu dùng: Nhà nước có thể sử dụng thuế gián thu để điều tiết tiêu dùng, khuyến khích tiêu dùng những mặt hàng thiết yếu và hạn chế tiêu dùng những mặt hàng xa xỉ.
• Dễ thu hơn thuế trực thu: Doanh nghiệp là đơn vị trung gian thu thuế gián thu nên việc thu thuế trở nên dễ dàng hơn so với thu thuế trực thu từ người dân.

Nhược điểm của thuế gián thu

• Người tiêu dùng có thu nhập thấp chịu ảnh hưởng nặng nề hơn: Thuế gián thu ảnh hưởng đến tất cả người tiêu dùng, tuy nhiên người tiêu dùng có thu nhập thấp sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn do họ dành phần lớn thu nhập cho việc chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu.
• Gây ra tình trạng lạm phát: Nếu Nhà nước tăng thuế gián thu quá cao có thể dẫn đến tình trạng lạm phát, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng.
• Khó kiểm soát được mức độ tác động: Doanh nghiệp có thể điều chỉnh giá bán sản phẩm, dịch vụ để phản ánh thay đổi về thuế gián thu, từ đó khó kiểm soát được mức độ tác động của thuế gián thu đến người tiêu dùng.

4. Các loại thuế gián thu phổ biến tại Việt Nam

Thuế gián thu đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết thu nhập, chi tiêu của người dân và bảo vệ môi trường. Hiện nay, tại Việt Nam có một số loại thuế gián thu phổ biến

4.1. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Thuế GTGT là loại thuế được đánh vào giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ trong từng khâu sản xuất, kinh doanh. Mức thuế GTGT hiện hành tại Việt Nam là 10%.

4.2. Thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được đánh vào một số loại hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường. Mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với từng loại hàng hóa, dịch vụ được quy định cụ thể trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

4.3. Thuế xuất khẩu

Thuế xuất khẩu là loại thuế được đánh vào hàng hóa xuất khẩu ra khỏi Việt Nam. Mục đích của thuế xuất khẩu là để điều tiết xuất khẩu, bảo vệ thị trường trong nước và thu hút đầu tư nước ngoài. Mức thuế xuất khẩu đối với từng loại hàng hóa được quy định cụ thể trong Bảng thuế xuất khẩu.

4.4 Thuế nhập khẩu

Thuế nhập khẩu là loại thuế được đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam. Mục đích của thuế nhập khẩu là để bảo vệ sản xuất trong nước, khuyến khích tiêu dùng hàng hóa nội địa và điều tiết thu nhập. Mức thuế nhập khẩu đối với từng loại hàng hóa được quy định cụ thể trong Bảng thuế nhập khẩu.

4.5. Thuế tài nguyên

Thuế tài nguyên là loại thuế được đánh vào việc khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên như khoáng sản, rừng, nước, v.v. Mục đích của thuế tài nguyên là để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và thu hồi nguồn thu từ khai thác, sử dụng tài nguyên. Mức thuế tài nguyên đối với từng loại tài nguyên được quy định cụ thể trong Luật Thuế tài nguyên.

4.6. Thuế bảo vệ môi trường

Thuế bảo vệ môi trường là loại thuế được đánh vào các hoạt động gây ô nhiễm môi trường như thải khí thải, nước thải, rác thải, v.v. Mục đích của thuế bảo vệ môi trường là để khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng công nghệ thân thiện môi trường và bảo vệ môi trường sống. Mức thuế bảo vệ môi trường đối với từng loại hoạt động gây ô nhiễm môi trường được quy định cụ thể trong Luật Thuế bảo vệ môi trường.

Thuế gián thu là một nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước và đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết kinh tế, bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội. Do vậy, việc chấp hành đúng nghĩa vụ thuế gián thu là trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân.
Để tìm hiểu rõ hơn về thuế gián thu. Hãy tham khảo ngay Khóa học: Thuế chuyên sâu tại VisioEdu. Khóa học chuyên sâu với 11 chuyên đề về Thuế.

Đăng ký ngay tại: https://forms.gle/MsN2aanm7RFowakh9 để nhận ưu đãi lên đến 30%