Chuẩn mực IFRS 16 – Thay đổi toàn diện kế toán các hợp đồng thuê tài sản
Hiện nay, hoạt động thuê tài sản được nhiều doanh nghiệp áp dụng do doanh nghiệp vẫn có quyền sử dụng tài sản mà không cần đầu tư vốn ban đầu lớn. Chuẩn mực IFRS 16 ra đời làm thay đổi định nghĩa về thuê tài sản. Ngoài ra, nó còn làm thay đổi về kế toán các thỏa thuận bán và thuê lại làm thay đổi toàn diện kế toán các hợp đồng thuê.
Để bạn hiểu rõ hơn, trong bài viết này, VisioEdu sẽ làm rõ khái niệm Chuẩn mực IFRS 16 là gì và tầm quan trọng của Chuẩn mực này đối với kế toán và doanh nghiệp.
Chuẩn mực IFRS 16 là Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế. Chuẩn mực IFRS 16 quy định nguyên tắc ghi nhận, đo lường, trình bày và thuyết minh đối với giao dịch thuê tài sản. Mục tiêu là đảm bảo bên đi thuê và bên cho thuê cung cấp thông tin phù hợp để phản ánh trung thực giao dịch đó. Thông tin này là cơ sở cho người sử dụng báo cáo tài chính đánh giá tác động của giao dịch thuê tài sản đối với tình hình tài chính, kết quả hoạt động và dòng tiền của đơn vị.
2. Chuẩn mực IFRS 16 thay thế cho chuẩn mực nào?
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS 16 được ban hành vào tháng 01/2016 và có hiệu lực áp dụng đối với các năm tài chính bắt đầu và sau 01/01/2019. Vậy Chuẩn mực IFRS 16 ra đời đã thay thế cho chuẩn mực nào tại Quốc tế cũng như đối với Việt Nam. Cùng VisioEdu tìm hiểu ở phần tiếp theo.
Đối với Quốc tế:
Chuẩn mực IFRS 16 ra đời, thay thế cho các chuẩn mực sau:
IAS 17 – Thuê tài sản.
IFRIC 4 – Xác định liệu một thỏa thuận có bao gồm thuê tài sản
SIC-15 – Thuê hoạt động – Các ưu đãi
SIC-27 – Đánh giá bản chất của giao dịch liên quan đến hình thức pháp lý của thuê tài sản
Đối với Việt Nam:
Khi áp dụng tại Việt Nam, Chuẩn mực IFRS 16 thay thế chuẩn mực VAS 06 – Thuê tài sản.
3. Phạm vi áp dụng của Chuẩn mực IFRS 16
Phạm vi áp dụng của Chuẩn mực IFRS 16 khá rộng. Chuẩn mực IFRS 16 áp dụng cho tất cả các giao dịch thuê tài sản, kể cả thuê quyền sử dụng trong cho thuê lại. Tuy nhiên, có một số lĩnh vực không áp dụng mà VisioEdu muốn chia sẻ với bạn gồm:
Thuê tài sản để khai thác hoặc để sử dụng khoáng sản, dầu, khí thiên nhiên và nguồn lực không thể tái tạo tương tự;
Thuê tài sản sinh học trong phạm vi của IAS 41 – Nông nghiệp mà bên thuê nắm giữ;
Thỏa thuận trao quyền dịch vụ trong phạm vi của Chuẩn mực IFRIC 12 – Thỏa thuận trao quyền dịch vụ;
Giấy phép tài sản trí tuệ được bên cho thuê cấp trong phạm vi của Chuẩn mực IFRS 15 – Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng;
Quyền được nắm giữa bởi bên thuê theo thỏa thuận cấp phép trong phạm vi của IAS 38 – Tài sản vô hình cho các mục như phim hình ảnh động, bản ghi hình, vở kịch, bản thảo, bằng sáng chế, và quyền tác giả.
Lưu ý: Bên thuê có thể (nhưng không bắt buộc) áp dụng Chuẩn mực này đối với thuê tài sản vô hình như phim hình ảnh động, bản ghi hình, vở kịch, bản thảo, bằng sáng chế và quyền tác giả.
4. Trường hợp miễn áp dụng
Trường hợp các doanh nghiệp, đơn vị không thuộc trường hợp miễn trừ mà VisioEdu nêu ở phía trên vẫn có thể miễn áp dụng Chuẩn mực IFRS 16 khi:
Thuê tài sản có thời hạn ngắn hạn (dưới 12 tháng);
Thuê tài sản có giá trị thấp (dưới 5.000 USD).
5. Các nội dung chính của Chuẩn mực IFRS 16
Tiếp theo, VisioEdu xin được chia sẻ về những nội dung chính của Chuẩn mực IFRS 16 mà kế toán cần nắm vững, bao gồm:
Thay đổi định nghĩa về thuê tài sản;
Đưa ra các yêu cầu về phương pháp kế toán tài sản và nghĩa vụ, bao gồm các hợp đồng phức hợp gồm các yếu tố phi thuê tài sản, thanh toán tiền thuê biến đổi và các giai đoạn thuê tùy chọn;
Thay đổi về kế toán các thỏa thuận bán và thuê lại;
Giữ lại phần lớn các nội dung kế toán đối với tổ chức là bên cho thuê theo IAS 17;
Giới thiệu các yêu cầu về công bố thông tin mới.
6. Ảnh hưởng của Chuẩn mực IFRS 16
Chuẩn mực IFRS 16 mới sẽ tác động đến tất cả các ngành kinh tế và ảnh hưởng tới toàn bộ tổ chức của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Chuẩn mực IFRS 16 đồng thời sẽ tác động mạnh tới bảng cân đối kế toán, lợi nhuận và đưa ra nhiều yêu cầu thuyết minh hơn.
VisioEdu sẽ phân tích kỹ hơn mức ảnh hưởng của Chuẩn mực IFRS 16, đặc biệt là đối với bên đi thuê tài sản.
Với bên đi thuê:
Kế toán cho các hợp đồng thuê sẽ thay đổi hoàn toàn so với trước đây. Không còn phân biệt hợp đồng thuê ghi nhận trong bảng cân đối kế toán (thuê tài chính) và hợp đồng thuê ghi nhận ngoại bảng (thuê hoạt động). Thay vào đó, bên đi thuê chỉ có một cách ghi nhận các hợp đồng thuê trong bảng cân đối kế toán như là thuê tài chính theo quy định của IAS 17. Vẫn có một số ngoại lệ cụ thể, ví dụ như thuê ngắn hạn, tài sản thuê có giá trị thấp hay các khoản tiền thuê biến đổi trong thời hạn thuê. Bên cho thuê vẫn tiếp tục kế toán theo yêu cầu trong IAS 17, là phụ thuộc vào kết quả của việc phân loại thuê hoạt động và thuê tài chính.
Với Bảng cân đối kế toán và Báo cáo Tài chính của doanh nghiệp
Chuẩn mực IFRS 16 ảnh hưởng trực tiếp Bảng cân đối kế toán và Báo cáo Tài chính của doanh nghiệp như sau:
IFRS 16 thay đổi định nghĩa của các chỉ số tài chính và EBITDA, đồng thời ảnh hưởng đến các chỉ số hiệu suất hoạt động;
IFRS 16 cũng ảnh hưởng đến các mô hình kinh doanh của bên cho thuê và khi tham gia đàm phán các hợp đồng thuê tài sản;
Yêu cầu cập nhật các chính sách, quy trình và hệ thống kế toán tài chính hiện hành;
Ảnh hưởng đến việc ghi nhận về kiểm soát và hợp đồng;
Yêu cầu bổ sung một số lượng lớn các thông tin công bố trên báo cáo tài chính và thông tin về các hoạt động quản lý thuê tài sản;
Các thay đổi trên tác động mạnh tới bảng cân đối kế toán và Báo cáo Tài chính của doanh nghiệp. Khi áp dụng Chuẩn mực IFRS 16 sẽ đưa ra nhiều yêu cầu thuyết minh hơn trên Báo cáo Tài chính. Đồng thời, chuẩn mực này còn tác động gián tiếp đến tất cả các ngành kinh tế và ảnh hưởng tới toàn bộ tổ chức của doanh nghiệp.
7. Doanh nghiệp và kế toán cần làm gì trước yêu cầu chuyển đổi “Buộc áp dụng Chuẩn mực IFRS” tại Việt Nam
Một điều khá quan trọng mà VisioEdu muốn bạn lưu ý đó là: Theo “Đề án áp dụng Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) tại Việt Nam” do Bộ Tài chính soạn thảo và trình Thủ tướng phê duyệt, từ sau năm 2025 là bước vào giai đoạn bắt buộc áp dụng IFRS tại Việt Nam.
Các công ty bắt buộc phải lập Báo cáo Tài chính hợp nhất theo IFRS bao gồm:
Tất cả các công ty mẹ của các tập đoàn kinh tế nhà nước;
Tất cả các công ty niêm yết;
Tất cả các công ty đại chúng có quy mô lớn là công ty mẹ chưa niêm yết.
Các doanh nghiệp khác là công ty mẹ có quyền tự nguyện lập Báo cáo Tài chính hợp nhất theo IFRS. Doanh nghiệp cũng được tự nguyện lập Báo cáo Tài chính riêng theo IFRS. Khi doanh nghiệp đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin và giải trình rõ ràng, minh bạch với Cơ quan Thuế, cơ quan quản lý, giám sát về việc xác định nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước.
Do đó, các doanh nghiệp và đặc biệt là đội ngũ nhân lực tại Việt Nam cần nhanh chóng nâng cao năng lực để đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế. Dưới đây là một số lời khuyên từ VisioEdu dành cho doanh nghiệp và cá nhân để chuẩn bị điều kiện tốt nhất cho sự chuyển đổi từ VAS sang IFRS.
– Đối với doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần rà soát lực lượng nhân sự về kế toán, tài chính cũng như quản lý để có được kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo kiến thức nghiệp vụ kế toán phù hợp với tình hình mới.
Đối với cá nhân đã, đang và sẽ làm việc tại lĩnh vực Kế toán – Kiểm toán – Tài chính – Thuế tại Việt Nam
Đội ngũ nhân sự làm công tác kế toán, kiểm toán, tài chính, thuế tại Việt Nam, ngay bây giờ cần chủ động học hỏi và tích lũy kiến thức về Chuẩn mực IFRS 16. Thông qua tài liệu của Bộ Tài chính, IFRS, các trung tâm đào tạo, hiệp hội ngành nghề uy tín. Bạn cũng cần nắm được sự khác biệt giữa VAS và IFRS. Để từ đó có thể áp dụng đúng và chính xác. Hiểu được những thay đổi trong kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Để giúp các bạn Kế – Kiểm – Tài chính đón đầu xu hướng, VisioEdu tổ chức Workshop #2 – Chuẩn mực IFRS 16 nhằm:
Cung cấp toàn bộ tài liệu quan trọng liên quan đến Chuẩn mực IFRS 16
Hiểu trọng vẹn định nghĩa thuê tài sản, kế toán các thoả thuận bán và thuê lại,…
Nắm rõ điểm giống và khác nhau giữ Chuẩn mực IFRS 16 và chuẩn mực VAS hiện hành
Cập nhật nhanh những thay đổi ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, rủi ro thường gặp khi làm Báo cáo Tài chính và Quyết toán Thuế.
Giải đáp mọi vướng mắc về Chuẩn mực IFRS 16 và các vấn đề liên quan đến thuế, sai phạm trên Báo cáo Tài chính đối với từng loại hình doanh nghiệp.
ĐẶC BIỆT, tại Workshop #2 kế toán hoàn toàn có thể tìm được cơ hội phát triển bản thân với mạng lưới 10.000 kế toán, kiểm toán viên tiềm năng trên khắp cả nước.
Chương trình của chúng tôi luôn kín chỗ sau 2 tuần tổ chức.
