Kế toán thường bối rối trước các quy định về giao dịch liên kết, đặc biệt là khi doanh nghiệp phát sinh nhiều mối quan hệ liên kết nhưng kế toán chưa có nhiều kinh nghiệp để kê khai và lập báo cáo giao dịch liên kết cho chuẩn chỉ, đúng quy định pháp lý. Ở bài viết này, VisioEdu sẽ giúp kế toán gỡ rối về giao dịch liên kết và cách lập giao dịch liên kết thế nào cho chính xác.

1. Báo cáo giao dịch liên kết là gì?

Báo cáo giao dịch liên kết là một tài liệu quan trọng được các doanh nghiệp và các bên có quan hệ liên kết lập ra và nộp cho cơ quan thuế. Báo cáo này nhằm mục đích xác định giá thị trường của các giao dịch liên kết và để đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc tính toán thuế thu nhập doanh nghiệp.

2. Thời điểm chuẩn bị báo cáo giao dịch liên kết

Báo cáo giao dịch liên kết phải được lập trước thời điểm kê khai quyết toán thuế TNDN hàng năm và phải lưu giữ, xuất trình theo yêu cầu khi cần cung cấp thông tin của cơ quan Thuế. Khi cơ quan Thuế thực hiện thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp, thời hạn cung cấp Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết không quá 15 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu cung cấp thông tin.

3. Cách lập báo cáo Giao dịch liên kết

Để lập báo cáo giao dịch liên kết, bạn cần thực hiện theo đúng quy định của pháp luật qua các phần như sau:

3.1 Cơ sở pháp lý

Doanh nghiệp cần thu thập đầy đủ các thông tin về cơ sở pháp lý như: Tên, địa chỉ, ngành nghề kinh doanh, hình thức pháp lý, ….

3.2 Thông tin cơ bản của doanh nghiệp

Doanh nghiệp cần mô tả đầy đủ các thông tin cơ bản của doanh nghiệp hiện tại như: ngành nghề kinh doanh, hình thức kinh doanh, cơ cấu tổ chức, tổng quan tập đoàn/ công ty thành viên trong hệ thống. Từ những cơ sở này để có thêm phân tích, tìm và xác định các bên có quan hệ liên kết.

3.3 Phân tích một số chỉ tiêu tài chính

Ở phần này, người lập báo cáo cần phân tích tổng quan tài chính khu vực, vùng miền, nghành nghề có liên quan đến doanh nghiệp, ….

Phân tích chức năng là căn cứ để xác định, phân bổ lại rủi ro SXKD thực tế của các bên liên kết. Phân tích chức năng hoạt động và tài sản, rủi ro sản xuất kinh doanh, phải xác định được các chức năng chính gắn với việc sử dụng các loại tài sản, vốn, chi phí, bao gồm việc hợp tác khai thác sử dụng nhân lực, chia sẻ chi phí giữa các bên quan hệ liên kết và rủi ro từ việc đầu tư tài sản, vốn, cũng như các rủi ro gắn với khả năng thu lợi nhuận liên quan đến giao dịch kinh doanh. 

Phân tích các yếu tố so sánh đặc thù của tài sản vô hình, phải rà soát phân tích các quyền mang lại lợi ích kinh tế quy định tại hợp đồng, thỏa thuận và các mối quan hệ phi hợp đồng mang lại lợi ích kinh tế cho các bên. Phân tích tài sản vô hình phải căn cứ quyền sở hữu tài sản; lợi nhuận tiềm năng từ tài sản vô hình; các hạn chế về phạm vi địa lý trong việc sử dụng, khai thác quyền đối với tài sản vô hình; vòng đời của tài sản vô hình; các quyền và mối quan hệ mang lại lợi ích kinh tế; việc người được nhượng quyền có tham gia phát triển tài sản vô hình và chức năng hoạt động, khả năng kiểm soát rủi ro kinh doanh trên thực tế của từng bên liên kết liên quan đến toàn bộ quá trình phát triển, gia tăng, duy trì, bảo vệ và khai thác tài sản vô hình;

Phân tích điều kiện kinh tế khi phát sinh giao dịch phải bao gồm lợi thế chi phí dựa trên yếu tố vị trí địa lý, chức năng chuyên môn hóa; trình độ phát triển của thị trường và các điều kiện kinh tế của ngành, lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp;

Phân tích so sánh, loại trừ các khác biệt trọng yếu là phân tích loại trừ khác biệt về mặt định tính và định lượng đối với thông tin hoặc số liệu tài chính có ảnh hưởng trọng yếu đến yếu tố làm căn cứ xác định giá giao dịch liên kết theo từng phương pháp xác định giá quy định tại Nghị định 20. Việc xác định khác biệt trọng yếu được căn cứ định lượng và định tính, bao gồm: Khác biệt định lượng là khác biệt xác định bằng số tuyệt đối về chu kỳ kinh doanh, số năm thành lập, hoạt động của doanh nghiệp hoặc số tương đối như khác biệt về chỉ tiêu tài chính theo đặc thù ngành nghề đầu tư hoặc chức năng hoạt động, khác biệt về vốn lưu động; khác biệt định tính là các thông tin được xác định căn cứ vào từng phương pháp xác định giá

3.4 Xác định các bên liên kết

Các bên có quan hệ liên kết được xác định theo các quy định hiện hành về kê khai thông tin giao dịch liên kết, các bên có quan hệ liên kết được xác định theo Khoản 2, Điều 5, Nghị định 132/2020/NĐ-CP ngày 05 tháng 11 năm 2020 của Chính phủ.

3.5 Xác định các nghiệp vụ giao dịch với bên liên kết

• Xác định các hình thức giao dịch liên kết
• Xác định giá trị giao dịch với các bên liên kết

Từ các bước trên, người lập báo cáo giao dịch liên kết có thể xác định các GDLK, phân loại các GDLK này từ đó để xác định lựa chọn phương pháp xác định giá áp dụng cho từng trường hợp cho phù hợp với quy định pháp luật.

Các phương pháp xác định giá trong giao dịch liên kết:

– Phương pháp so sánh giá giao dịch độc lập;
– Phương pháp giá bán lại;
– Phương pháp giá vốn cộng lãi;
– Phương pháp so sánh lợi nhuận;
– Phương pháp tách lợi nhuận.

Hiện nay, đa phần các công ty chọn nhiều nhất là phương pháp so sánh giá giao dịch độc lập và phương pháp giá vốn cộng lãi. Riêng các doanh nghiệp phân phối thường chọn phương pháp giá bán lại.

3.6 Kết luận và điều chỉnh

Sau khi các áp dụng phương pháp xác định giá trong GDLK chứng minh các giao dịch phát sinh của doanh nghiệp với bên liên kết. Trường hợp, nếu áp dụng Phương pháp xác định giá dẫn đến việc cần điều chỉnh tăng doanh thu, giảm chi phí, … Doanh nghiệp cần tổng hợp và điều chỉnh kê khai tương ứng.

Cuối cùng là đưa ra quy trình lập báo csaso giao dịch liên kết được thực hiện theo 13 bước cụ thể như sau: 

– Bước 1: Tổng quan về tập đoàn và Công ty;
– Bước 2: Tổng quan về nền kinh tế;
– Bước 3: Tổng quan về ngành;
– Bước 4: Phân tích chức năng thực hiện;
– Bước 5: Phân tích tài chính;
– Bước 6: Xác định các bên liên kết và giao dịch liên kết;
– Bước 7: Lựa chọn phương pháp xác định giá thị trường;
– Bước 8: Lựa chọn giao dịch/DN tương đồng;
– Bước 9: Phân tích và loại trừ khác biệt trọng yếu;
– Bước 10: Xác định biên độ thị trường chuẩn và so sánh;
– Bước 11: Lập tờ khai thông tin giao dịch liên kết;
– Bước 12: Kết luận Thảo luận với khách hàng về kết quả và đưa ra đề xuất;
– Bước 13: Phát hành báo cáo giao dịch liên kết.

Trên đây là hướng dẫn làm báo cáo giao dịch liên kế mà bạn có thể tham khảo. Để thoát khỏi sự lo lắng bởi mức xử phạt nặng nề và không còn “tim đập chân run” trước kỳ thanh, kiểm tra của Cơ quan Thuế. Tham khảo ngay khóa học Giao dịch liên kết tại VisioEdu.

Đăng ký ngay tại đây để nhận ưu đãi tại: https://visio.edu.vn/khoa-hoc/ke-khai-giao-dich-lien-ket/